Proje Yürütücüsü: Prof. Dr. Nevzat G. Gençer
Proje Tipi: TUBITAK 1001 Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı
Proje Süresi: 30 ay
Proje Başlama Süresi: Ekim 2017
Desteklenen Personel: 1 Doktora Sonrası Araştırmacı, 3 Doktora Öğrencisi (yarı zamanlı), 1 Doktora Öğrencisi (tam zamanlı), 1 Yüksek Lisans Öğrencisi (tam zamanlı)
Harmonik Hareket Mikrodalga Doppler Görüntüleme (HHMDG) yöntemi, tümörlü dokuların tanısı için dokuların elektromanyetik ve elastik/akustik özelliklerini birlikte kullanan yeni bir görüntüleme yöntemidir. Önerilen projede HHMDG yönteminin klinik olarak uygulanabilmesinin önünü açabilmek için sistem duyarlılığının, hızının ve doğruluğunu artırılması amaçlanmaktadır.
Meme kanseri tanısı için klinik uygulamada kullanılan mamografi yönteminde iyonize edici radyasyon kullanımı, yoğun meme dokusunda ayırt ediciliğin azalması ve görüntüleme sırasında memenin sıkıştırılması nedeniyle hastaya rahatsızlık vermesi gibi problemler mevcuttur. Top ve Gençer (2014) tarafından tümör tespiti için mamografinin dezavantajlarını ortadan kaldırma potansiyeline sahip karma bir yöntem olan HHMDG yöntemi önerilmiştir. Bu yöntemde odaklı ultrason dalgalarının ışıma kuvveti kullanılarak odak noktasında titreşim yaratılmaktadır. Eş zamanlı olarak dokuya dar bantlı mikrodalga işaret uygulanmaktadır. Geri yansıyan işaret tayfında titreşimden dolayı odak bölgesinin elastik ve elektriksel özelliklerine bağlı Doppler bileşeni oluşmaktadır. Odaklanılan bölge doku içinde taranmakta ve her bir tarama noktasında geri yansıyan işaretin Doppler bileşeni algılanıp işlenerek görüntü oluşturulabilmektedir. Yöntemin teknik fizibilitesi analitik (Top ve Gençer, 2014), sayısal ve deneysel çalışmalarla (Top, 2013), (Top vd., 2016) gösterilmiştir. Bu araştırma projesi kapsamında daha önceki çalışmalarda karşılaşılan problemlere yönelik çözümler geliştirilerek klinik uygulamanın önünün açılması planlanmaktadır.
Projede HHMDG sisteminin duyarlılığının, hızının, doğruluğunun ve güvenliğinin artırılmasına yönelik çalışmalar yapılacaktır. HHMDG yönteminde Doppler frekansı ana frekans bileşenine çok yakın olduğundan (10-30 Hz), gönderme işaretinin faz gürültüsü sistemin duyarlılığını azaltmaktadır. Duyarlılığın artırılması amacıyla, alınan işaret tayfındaki ana işaret frekansı bileşeninin azaltılmasını sağlayacak bir alma devresi tasarlanacaktır. Ayrıca sistemin uzamsal duyarlılığı çoklu anten kullanılarak artırılacaktır. Sistemin tarama hızının artırılması amacıyla ultrason probunun sürekli hareketi sırasında veri toplanmasına yönelik çalışmalar yapılacaktır. Ayrıca, ultrason odağının elektronik olarak taranması için benzetim çalışmaları yapılarak, gerçeklenebilirliği araştırılacaktır. Sistem güvenliğinin izlenmesi amacıyla kavitasyon oluşumu ve sıcaklık artışının görüntüleme esnasında takip edilmesi için gerekli donanım ve yazılımlar geliştirilecektir. Bunun yanında, HHMDG verisi ile mikrodalga görüntüleme ile elde edilen dielektrik dağılımı birleştirilerek tümör tespit doğruluğunun artırılması da hedeflenmektedir.
Proje kapsamında yapılan çalışmalarda HHMDG yönteminin meme kanseri tanısında kullanılabilirliği fantom malzemeler üzerinde değerlendirilecektir. Mevcut sorunların çözümü ile klinik prototip geliştirme çalışmalarının önü açılacaktır. Yöntem, ultrason ve mikrodalgaların nüfuz edebildiği diğer dokularda da (prostat, karaciğer, vb.) kullanılabilme potansiyeline sahiptir.